Sineterapi nedir?
Sineterapi; sinemanın, insan üzerinde yarattığı korku, heyecan, öfke, sevinç, coşku ve aşk gibi duyguların işlenmesine, analizine ve olumlu modelleme temellerine dayanan bir yöntemdir. Yani Sineterapi, belirli sinema filmlerinin kişinin psikolojik daha iyi duruma gelmesi için kullanılması anlamına geliyor.
Sineterapi nasıl ortaya çıktı?
Sinema terapiyi ilk kez profesyonelce seanslarına taşıyanlar ise ABD’li psikoterapist çift David Cambronne ve Jan Hasley olmuş. “İnsan kendine benzeyeni seyretmek ister. Biz de bunu gözlemleyerek terapilerimizi geliştirdik” diyen Cambronne ve Hasley’in bu konuda ‘Rent Two Films and Let’s Talk in the Morning’ adlı bir de kitabı bulunmaktadır. Kitapta, danışanların sorunlarına yardımcı olabilecek 120 film öneriyor. Schindler’in Listesi, Aslan Kral, Temel İçgüdü filmleri önerilen filmler arasında.
Filmleri kaç farklı şekilde izleriz?
Filmi izlemek 3 farklı şekilde olur.
1) Bir filmi, sadece senaryoda geçen konuyu takip ederek izlemektir. Bu izleme yöntemi genellikle çok büyük bir kesim tarafından yapılan bir izlemedir. İzleyene keyif vermekle birlikte pek faydasının olduğu söylenemez.
2) Senaristin filmin içine anlatmak için koyduğu sembolik mesajları algılayarak filmi izlemek diğer bir izleme şeklidir.
3) Senaristin de düşünmediği, ancak senaryoyu yazarken bilinçsiz bir şekilde filme aktardığı mesajları da görerek izleyebilirsiniz.
Sineterapi için önemli olan 2. Ve 3. Tip izlemedir. Bunun sebebi şu; senaristin özellikle bilinçdışı aktardığı mesajların analiz edilmesi, işlenmesi en temeldeki dürtülerimize deşarj imkanı verecektir.
Sineterapi nasıl yapılır? Herkese yapılabilir mi?
Bu konuda danışanın öncelikle bu terapi yöntemini kabul etmesi ve istekli olması önemlidir. Danışan bu konuda istekli değilse, film izlemeyi sevmiyorsa veya sineterapide kullanılacak filmi izlemek istemiyorsa sineterapi yapılmaması daha uygundur.
Ağır psikolojik rahatsızlıkları olan kişilere sineterapi yapılması önerilmemektedir.
Kendini ifade edemeyen veya bazı durumda yaşadığı sorunun farkında olmayan danışanların, farkındalık kazanması açısından faydalı bir terapi yöntemidir. Yaşadığı sorunu kabul etmeyen bazı danışanlarda ise sorunu kabul etmesine yardımcı olabilmektedir.
Filmdeki bazı bölüm (ler) seçilip bu bölümler izlenebileceği gibi filmin tamamı da izlenebilir. Filmi nasıl izlemeleri gerektiği ile ilgili kısa bir bilgilendirmenin ardından, önceden belirlenen filmle ilgili verilen sorularla ilgili düşüncelerini yazması istenir.
Terapi olmadan tek başına film seyretmek yardımcı olmadığından terapistin yönlendirmesi ile yapılması gerekir.
Sineterapi; izlenen filmle ilgili yorum yapılması, filmdeki karakterlerin değerlendirilmesi, duygu ve düşüncelerinin söylenmesi ….gibi her filme ilişkin genel sorular yanında danışanın sorununa yönelik sorulara cevap vermesi istenir.
Filmin kişi üzerinde özdeşleşme, katarsis, içgörü ve bütünleşme olmak üzere 4 etkisi vardır. İlk evrede kişi filmdeki karakterlerle kendini özdeşleştirir. Karakterlerin neler yaşadığını, nasıl sorunlarını çözdüğünü gözlemler. Özdeşim kurduğu bu karakterle kendi sorunlarını fark ettiği ikinci kısımda danışan rahatlar. Filmdeki karakterin sorunlarla nasıl başettiğini görerek kendisi ile ilgili çıkarım yapar. Son etkide ise bu sorunları yaşamanın normal olduğunu, herkesin bu tür sorunlar yaşadığını anlar ve bu durumda hayata daha pozitif yaklaşmasına yardımcı olur.
Danışanların film üzerine yaptıkları, söyledikleri, tespitleri, analizleri, önemli danışmana önemli net bilgiler verir. Bu bilgiler terapi için oldukça önemlidir. Terapi sonunda danışana hayatta karşısına çıkan olumlu ya da olumsuz deneyimlerle baş etme alternatifleri kazanması hedeflenir. Sineterapi, genelde tek başına kullanılan bir terapi yöntemi değildir. Diğer terapi yöntemlerine ek olarak uygulanmaktadır.
Örnek filmler nelerdir?
1995 yılında ‘Motion Picture Prescription: Watch This Movie and Call Me in the Morning: 200 Movies to help You Heal Life’s Problems’ adlı kitabıyla Solomon’un önerdiği filmler arasında;
Top Gun: Kıskançlığın takım çalışmasını olumsuz etkilediği, ekip çalışmasının önemini anlatması açısından öneriyor.
Aslan Kral: Yetişkinlere ve çocuklara korkuları yenme konusunda cesaret veriyor.
Forrest Gump: Yeterince çevresi tarafından sevilmediğini düşünen, iletişim konusunda zorluk çekenler için tavsiye ediyor.
Kramer Kramer’e Karşı: Boşanma sürecinde olan kimselere tavsiye ediyor.
Komedi filmleri : Depresyon semptomlarını ve ağrı şikayetlerini azaltmak için kullanılabiliyor.
Eğer siz de öfke, depresyon, motivasyon, insanlarla iletişim kurmak …gibi konularda sorun yaşıyorsanız ve farklı bir yöntem uygulamak için bu sineterapiyi tercih edebilirsiniz.